AI VỀ SAU DÃY NÚI....

Đọc Entry của Thanh Mai, nhớ bông hoa rừng Kim Bôi

(Xin các cụ lưu ý đây là Entry ( bài viết) của mình xuất hiện trên Blog Calathau (cũ) vào hồi  23:32 ngày 25-07-2008 - Nghĩa là cách nay đã ...5 năm.)

Đọc Entry của Thanh Mai trên Blog cá nhân kể chuyện lên Kim Bôi tắm suối nước nóng, chợt nhớ đã có lần mình "phải lòng" Kim Bôi . Và vì ở đó - Xứ mường Vang, mường Bi có những đóa hoa rừng rất đẹp nên mình lại nhớ lây sang bài hát Nụ cười sơn cước của Tô Hải….Trong ca từ của bài hát có tên địa danh cụ thể KIM BÔI , mình hát thế, còn nhiều cụ cực lực đính chính , thay bằng từ XANH LƠ  (?). Mình lại hát "Tim tôi KHÔNG phai mờ". Các cụ bảo sai, CHƯA  chứ không phải KHÔNG ! Hồi đó mình nghĩ mình THUA lý các cụ. Nhưng bây giờ- sau 5 năm mình khẳng định mình ĐÚNG ! Thứ nhất mình đã gặp và " ngắt" về Hà Nội mấy bông hoa rừng ở KIM BÔI, bên bờ sông Đà. Ở đó có 2 địa danh đã đi vào thành ngữ dân gian Mường " Thứ nhất Mường Bi/ Thứ nhì Mường Vang "- (Ấy là người xưa nói về gạo thơm, gái đẹp đấy ạ !). Thứ 2 . Tôi hát  " Nhắn rằng tim tôi KHÔNG phai mờ ", chứ CHƯA phai mờ. Vì tôi muốn khẳng định là KHÔNG ! Tôi xin đăng lại toàn văn bài viết cũ cùng Comments của các cụ để xem lại cho vui chứ không có mục đích gì khác !


(23:32 ngày 25-07-2008)

Cô gái Mường Bi ( Kim Bôi )

…Ai về sau dãy núi Kim Bôi
Nhắn rằng tim tôi không phai mờ
Hình dung 1 chiếc thắt lưng xanh
Một chiếc khăn mầu trắng trắng
Một chiếc vòng sáng long lanh
Với nụ cười nàng quá xinh  …

   Váy trùng, áo ngắn, khăn trắng đội đầu và chiếc vòng bạc long lanh trên cái cổ trắng ngần …đó chính là hình ảnh cô gái Mường mà tôi đã từng gặp và làm quen khi quay bộ phim phóng sự đầu tiên của Truyền hình VN vào năm 1970. Phim nói về Trường Thanh niên LĐXHCN Hòa Bình ( Trường Nội trú của Thanh niên dân tộc tỉnh, thuộc loại điển hình toàn MB thời đó ) . Muốn cho trong phim có vài khuôn mặt đẹp, chúng tôi sang mượn đoàn văn công tỉnh mấy cô diễn viên múa người  Mường 100% . Phải nói thật, chính bài hát Nụ cười sơn cước đã gợi ý cho chúng tôi bố trí các cảnh quay rất nên thơ bên dòng suối vắng. Lúc ấy chúng tôi đều có chung nhận xét: các cô gái Mường đúng là những bông hoa rừng tuyệt đẹp ! Mà làm sao không đẹp được : Dáng thanh tú, da trắng ngần trong khung cảnh như Suối Mơ của Văn Cao ! Tuổi trẻ, lại chưa có gia đình, chúng tôi kết thân với các cô và còn mời các cô về thủ đô chơi !

Suối nước nóng Kim Bôi (Hòa Bình)

Tôi đã tưởng tượng ra cảnh chúng tôi đi bên các cô gái Mường hãnh diện ra sao trước con mắt ganh tị  của bao chàng trai Hà Nội ! Thế rồi vài tháng sau nhân về HN tham dự 1 đợt tập huấn ở trường Múa Mai Dịch , các cô đến 58 Quán Sứ ( Trụ sở Đài TNVN) trong  những bộ áo váy Mường quen thuộc, tìm chúng tôi. Giữ đúng lời hứa, chúng tôi dẫn các cô đi chơi Hồ Gươm, ăn kem Bốn Mùa. Nhưng trái với hình dung ban đầu, chúng tôi đi bên các cô gái với trang phục Mường chính hiệu chẳng tự nhiên chút nào ! Đúng là có nhiều người đã nhìn chúng tôi nhưng với cái nhìn lạ lẫm khiến chúng tôi lúng túng, …Hình như “những bông hoa rừng “ cũng  nhận ra điều đó cho nên lần sau đến thăm chúng tôi, các cô chỉ  mặc những bộ đồ bình thường, như những cô gái người Kinh ! Và thế là tôi lại  thất vọng !

Ôi những đóa hoa rừng ! Xin hãy cứ để em đẹp rực rỡ và hoang dại bên bờ suối, trong đại ngàn. Đừng ngắt hoa rừng tỉa tót rồi cắm vào lọ pha lê đặt trong phòng khách phố thị . Xin đừng bao giờ …
Lâu rồi không có dịp trở lại thăm xứ Mường Vang, Mường Bi , nhưng mỗi khi lòng thanh thản, nhớ về những đóa hoa rừng ngày ấy tôi vẫn thầm hát  Ai về sau dãy núi xanh lơ  ….
Xin đừng bao giờ ngắt bông hoa rừng rồi cắm vào bình pha lê !

Các lời bình :(Trích)

Ngọc Trâm 09:53 26-07-2008
 Cụ Calathau nói khá rõ tâm trạng của mình. Người ta bảo: Thoang thoảng hoa nhài thì lại thơm lâu mà! Cụ cứ nên "để nguyên" cô gái Mường ở trên núi đồi của họ, tắm giữa dòng suối trong vắt của họ,... sao cụ lại "đưa" họ về Hà Nội?
À, tôi còn gặp các cô gái Mường đang tắm nữa. Lần theo đoàn đi từ Thanh hóa lên Lạng Sơn để sang Trung Quốc, chúng tôi dừng lại ở một cái giếng to, nước trong và mát lắm. Cả đoàn đang rửa ráy thì bỗng phát hiện ở thành giếng khuất bên kia có ba cô gái Mường đang tắm, trên mình không một mảnh vải. Họ vẫn tắm và đứng múc nước tự nhiên, bọn trẻ con chúng tôi thì trố mắt nhìn, còn các anh phụ trách thì đỏ mặt lúng túng giục các em đi. Bây giờ thì tôi đã hiểu tâm trạng của các anh lúc đó!

Congky 11:04 26-07-2008
Cái đẹp hoang sơ - đẹp thần tiên,
Đẹp tự tâm hồn, đẹp tự nhiên,
Đẹp như tình bạn của chúng ta hồi ấy,
Giữa tuổi vào đời - những thiếu niên.

Thanh Mai 12:50 26-07-2008
Bài hát NỤ CƯỜI SƠN CƯỚC của Tô Hải sáng tác, tôi thuộc từ trước khi đi học ở QL vì nghe mẹ tôi hát nhiều lần. "Ai về qua dẫy núi xanh lơ " chứ không phải KIM BÔI đâu cụ ạ. Tôi quen cả hai vợ chồng anh Tô Hải và chị Hương Mai DV Kịch nói. Còn quen cả vợ chồng bồ của anh Tô Hải nữa!!!  

 Ngọc Trâm 23:17 26-07-2008
Tôi cũng nhớ là "Ai đã về sau dãy núi xanh lơ...", nhưng tôi tưởng cụ Calathau đổi thành dãy núi Kim Bôi để trêu cụ Mai?

ĐOÀNH ! 07:03 27-07-2008
Thế là lòng vả cũng như lòng sung ! cụ nào cũng vô tình hay hữu ý nhìn thấy chị em KINH,MƯỜNG MÁN trong khi tắm sông tắm suối ! Tôi và cụ LÊ-THANH ,cụ ĐẶNG người VĨNH PHÚ .Hẵn chưa ai quên cái tập quán ngày trước mỗi khi các cô con gái đi tắm ở giếng thơi giữa cánh đồng, nhất là khi có các anh bộ đội thì tiểu phẩm :- CHO EM XIN TÍ XA-PHÒNG ! Ngày nay do người ta sản xuất nhiều xà-phòng nên mất đi nền văn minh cổ đại, thay vào cái vụ lên KIM-BÔI nhớ mang theo cái BIKINY. CUỐI CÙNG MAY NHỜ CÓ BLOG QUẾ LÂM mà cả hội được chiêm ngưỡng cụ THANH-MAI tắm, Ngoài NGỌC TRÂM còn ai thích kỳ lưng nữa không ?

Han 08:06 27-07-2008
Cám ơn QT đã gợi nhắc lại bài hát về vùng sơn cước. Những cải chính lời của Thanh Mai, Ngọc Trâm cũng đúng với trí nhớ của tôi, tôi còn nhớ , hình như câu thứ 2 là chữ chưa chứ đâu phải là không. Những bài hát từ những ngày đầu CM, KC ( và cả thơ nữa) sao nó dễ  đi vào cuộc sống được mọi người tiếp nhận vì nó  tiếp cận được những  miền tâm hồn , tình cảm yêu thương quê hương, con người , gia đình và tính anh hùng ca tráng ca của cuộc KC ;nó góp phần nâng cao con người. Nhớ mãi nhiều bài hát : Quê hương anh bộ đội, Về miền trung, bà mẹ Gio Linh, Chiều Cao bằng ,Ba vì, Về đồng bằng... Thật đáng tiếc về sau ( chắc sau chỉnh quân, chỉnh huấn) xu hướng rất nhân văn này bị xếp bỏ và cả cấm đoán thay bằng lời lẽ lên gân mà hời hợt  không nâng tình người mà gần với khẩu hiệu.

Ngọc Trâm 09:17 27-07-2008
Cụ Nguyên Hân có trí nhớ rất tốt, tôi cũng đồng ý câu thứ 2 là chưa chứ không phải là không. Hóa ra hồi bé nhiều bạn cũng đã hát bài này. Lời bài hát thực đẹp, nhạc đơn giản thôi nhưng đi vào lòng người, khó quên.
Cụ Tú Đoành thật giỏi xuyên tạc! Mà cái chuyện cụ định mời các bà QL đi Kim Bôi ta chỉ nói ở nhà Thanh Mai, cụ lại sang nhà Lý tưởng mà bô bô. Cụ đúng là Mõ làng!

Congky 18:32 27-07-2008
Lại giở một quyển nhạc khác  ( 99 Bài hát được nhiều người yêu thích - NXB Thanh niên -  Báo Hà Nội mới, 2001) cũng gần như hoàn toàn như trên, chỉ có câu thứ 5 không phải là long lanh mà là lóng lánh.

Congky 18:18 27-07-2008
Thưa các cụ,
      Cụ Nguyên Hân nhắc lại những bài hát xưa, chỉ nói đến tên bài hát thôi mà tôi đã thấy nhớ nhung cả một thời. Còn về bài " Nụ cười sơn cước " . Cũng may, trước mắt tôi có bài này ( Tuyển tập 100 ca khúc tiền chiến - NXB Phương Đông, 2006) . Xin chép lại đoạn này như sau :

 Ai về sau dãy núi Kim Bôi
Nhắn rằng tim tôi chưa phai mờ,
Hình dung một chiếc thắt lưng xanh
Một chiếc khăn màu trắng trắng
Một chiếc vòng sáng long lanh
Với nụ cười nàng quá xinh.

   Tuy nhiên cũng có nhiều trường hợp các bản in cũng khác nhau.
   Xin các cụ tham khảo.

Calathau 21:35 28-07-2008
Các cụ quả là  đều mơ Nụ cười sơn cước như tôi !
1/. Về chữ "không". Tôi không nhầm mà cố tình dùng chữ "không", vì tôi sẽ không bao giờ quên hình bóng cô gái Mường ấy ! Còn tác giả "chưa" quên, có nghĩa là ông sẽ quên !
2/. Về câu mở đầu , tôi gặp cả 2 trường hợp : Xanh lơ và Kim Bôi. Ở bài viết của tôi, tôi sử dụng trường hợp 2.Vì Kim Bôi gắn với kỷ niệm của tôi ! ( Và cũng đã từng nghe nhiều người hát Ai về sau dẫy núi Kim Bôi " )

  Han 21:57 28-07-2008
Tôi không muốn cãi chữ XANH LƠ hay KIM BÔI về việc mô đi phê trong tiếng việt ta thì nhiều vô kể. Nhưng tôi nghĩ thật không thể đồng ý với nhà thơ calathau về chữ KHÔNG hay CHƯA. Là 1 nhà văn mà không tinh dùng chữ( như từ của Lê Đạt) lại là tâm lý của 1 anh xa Mường đi KC thì chữ nào hay hơn ,bâng khuâng . Lối khẳng định là kiểu nói sau này cơ

Ngọc Trâm 22:22 29-07-2008
Tôi cũng nghĩ dùng chưa hợp lí hơn. "Nhắn rằng tim tôi chưa phai mờ..." chứng tỏ việc đó đã qua lâu nhưng tim tôi chưa phai mờ (còn người khác hay thông thường thì đã phai mờ rồi). Và sau đó những hình dung của tác giả về thắt lưng xanh, khăn trắng trắng, vòng long lanh, và nụ cười quá xinh... nói rõ thêm, minh họa thêm cho tim tôi chưa phai mờ.
Còn việc thay Kim Bôi cho xanh lơ... thì là quyền của tác giả rồi (người ta hay làm như thế!). Nhưng với tôi vẫn là dãy núi xanh lơ..., một dãy núi vô danh, mờ ảo..., nơi có cô gái sơn cước với nụ cười quá xinh.
-----------------------
Calathau ( Hôm nay 5/6/2013). Mình rất thích kiểu tranh luận thế này . Nó miên man như chính những kỷ niệm đã đang và sẽ còn miên nam trong tâm trí chúng mình .