SỐ PHẬN CẦU LONG BIÊN SẼ RA SAO ?

Có thể cải tạo cầu Long Biên không tốn một đồng ngân sách?

Khó hình dung nổi nếu Hà Nội vắng bóng cầu Long Biên

Viết Cường 

(GDVN) - Theo KTS Nguyễn Nga, để hiện thực hóa dự án này, kinh phí sẽ không quá 2.500 tỷ đồng và hoàn toàn không sử dụng ngân sách nhà nước.
Calathau xin nói leo :  Đã có nhiều KTS và các học giả lên tiếng phản ứng với Bộ GTVT về 3 phương án cải tạo cầu Long Biên . Ý kiến của nữ KTS Nguyễn Nga dưới đây  chẳng những là ý kiến phản biện mà còn đề xuất giải pháp , xem ra có thể " khả thi" . Ấy là Mỗ nghĩ vậy, không biết các cụ thấy thế nào ? Có thể tham khảo thêm một số bài theo đường dẫn sau đây :

• Sẽ di dời cầu Long Biên và xây cầu mới tại vị trí cũ?
• TS Nguyễn Xuân Thủy: “Làm hầm qua sông Hồng, lãng phí là có tội lớn với dân”
• "Hà Nội đã có 4 bài học 'đau đớn' về tầm nhìn giao thông đô thị

Liên quan đến dự án xây dựng cầu đường sắt cho dự án đô thị số 1 Yên Viên - Ngọc Hồi, Bộ GTVT vừa có văn bản gửi liên Bộ Xây dựng, Bộ VH-TT-DL cùng UBND TP.Hà Nội về 3 phương án xây mới, bảo tồn cầu Long Biên.

Cả 3 phương án này hiện đang nhận được nhiều ý kiến trái chiều từ các chuyên gia xây dựng và các nhà văn hóa.

Theo đó, phương án 1: Xây dựng cầu mới tại vị trí tim cầu Long Biên hiện tại và di dời 9 nhịp cầu phía Hà Nội về phía thượng lưu (cách cầu hiện tại 85m) để bảo tồn.

Với phương án này, cầu Long Biên cũ sẽ được bảo tồn dạng bảo tàng. Cầu sẽ được gia cố, sửa chữa (nguyên bản) để khai thác đường bộ 2 bên cầu phục vụ cho nhu cầu du lịch bãi giữa sông Hồng, đường sắt ở giữa sẽ đặt đầu máy để làm bảo tàng lưu giữ những nét cổ kính xưa của cầu Long Biên - Hà Nội.

Cầu Long Biên về đêm (Ảnh: Phạm An Dương)

Cầu đường sắt vượt sông Hồng mới khi đó sẽ bao gồm cả đường sắt và đường bộ gồm đường sắt đôi chạy giữa, hai bên cánh gà dành cho đường ô tô (xe buýt), xe máy và xe thô sơ

Phương án 2: Dỡ cầu Long Biên cũ và xây dựng cầu mới tại vị trí tim cầu hiện tại có kết cấu nhịp dàn thép tương tự của cầu Long Biên hiện nay như thiết kế ban đầu năm 1902.

Cầu mới có hình dáng tương tự cầu cũ nhưng công năng thay đổi, được dùng cho cả đường sắt, đường bộ (đường sắt đôi chạy ở giữa, ôtô, xe máy, xe thô sơ đi hai bên cánh gà).

Phương án 3: Xây dựng cầu mới có một phần vị trí tại tim cầu hiện tại, giữ nguyên các nhịp cầu cũ để bảo tồn.

9 nhịp cầu còn nguyên bản từ phía Hà Nội sẽ được bảo tồn mang tính nguyên bản. Các nhịp cầu mới đầu phía Gia Lâm sẽ đi trùng tim cầu hiện tại do các nhịp cầu phía này đã bị bom Mỹ đánh hỏng nên không có khả năng bảo tồn.

Theo Bộ GTVT, cả 3 phương án này đều chiếm dụng đất của dự án khoảng hơn 60.000m2 và di dời hơn 600 nhà dân với chi phí giải phóng mặt bằng từ 867 tỷ - 989 tỷ đồng.

Chi phí xây dựng của 3 phương án lần lượt là 7.982 tỷ đồng, 9.094 tỷ đồng và 9.389 tỷ đồng.

Đề án trên đang gây nhiều tranh cãi từ phía người dân cùng các chuyên gia kiến trúc. Liên quan đến việc này, mới đây bà Nguyễn Nga, Kiến trúc sư Quy hoạch đô thị, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty cổ phần Đầu tư Bảo tồn Phát triển Cầu Long Biên, đồng thời là người đề xuất Dự án “Bảo tồn, Cải tạo, Phát triển Cầu Long Biên và khu vực liên quan, trung tâm thủ đô Hà Nội” từ năm 2008 đã lên tiếng "phản pháo" trước đề án trên của Bộ GTVT.

Có dự án Cầu Long Biên sẽ chỉ còn 9 nhịp và trở thành bảo tàng giữa sông Hồng

- Bộ GTVT vừa có văn bản lấy ý kiến các bộ liên quan và UBND TP Hà Nội về 3 phương án xây mới và di dời cầu Long Biên. Bà có ý kiến thế nào về các phương án này?

Kts. Nguyễn Nga: Phương án tháo dỡ cầu Long Biên đã được Bộ GTVT đề xuất từ cách đây nhiều năm. Đến nay, Bộ GTVT tiếp tục đề xuất lại phương án tháo dỡ 9 nhịp cầu nguyên thủy, di dời xuống bãi giữa sông Hồng gọi là để “bảo tồn”.

Chính phủ Pháp đã đề xuất tài trợ 60 triệu Euro để cải tạo nguyên trạng cây cầu Long Biên thành di tích văn hóa – lịch sử của Hà Nội từ 10 năm nay nhưng Bộ GTVT chỉ muốn sử dụng cầu Long Biên như môt cây cầu giao thông công dụng và cũng có ý kiến cho rằng 60 triệu Euro (tương đương 1.800 tỷ đồng) chỉ đủ để cải tạo theo cách làm quốc tế vì thế phía Việt Nam đã bỏ qua đề xuất này.

Bộ GTVT đã có được nguồn ODA Nhật để xây dựng mới cây cầu đường sắt ở cách cầu Long Biên 186m về phía thượng lưu sông Hồng. Có lẽ Bộ GTVT muốn tháo dỡ cầu Long Biên để sử dụng chính trục cầu cũ cho việc xây cầu mới, tránh phải chi khoản kinh phí giải tỏa mặt bằng...

“Theo quy hoạch, Hà Nội sẽ không để tuyến đường sắt chạy qua cầu Long Biên trong nay mai, mà sẽ di dời cách cầu Long Biên chừng 200m, bắt đầu từ phố Hàng Than rồi bắc qua sông Hồng” – Tuyên bố của Chủ tịch Nguyễn Thế Thảo với ông Đại sứ Pháp Jean Noel Poirier, ngày 28/11/2012.

Kiến trúc sư Nguyễn Nga

- Vậy, theo bà giải pháp nào cho việc bảo tồn cầu Long Biên tốt nhất để vẫn giữ được tính di sản, tính biểu tượng đồng thời đảm bảo yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội?

Kts. Nguyễn Nga: Phương án bảo tồn, tôn tạo và phát triển cây cầu huyền thoại lịch sử này, theo đúng cách làm của thế giới và cũng là phương án tôi đề xuất qua 3 cuộc hội thảo, đã nhận được sự đồng thuận lớn từ các chuyên gia đầu ngành cũng như ý kiến của nhân dân từ mấy năm nay, dựa trên quan điểm của Đảng Cộng Sản Việt Nam và nhà nước Công hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam như sau: “…các di tích lịch sử cần phải được: bảo vệ, giữ gìn, tôn tạo, khai thác và phát triển. Các di tích lịch sử văn hóa và danh lam thắng cảnh nhằm phục vụ đắc lực đời sống tinh thần cho người dân là nhiệm vụ then chốt hàng đầu.”

1. Quan điểm bảo tồn bảo vệ và giữ gìn: Giữ nguyên vẹn các yếu tố kiến trúc còn lại của cầu (các nhịp, dầm thép, mố cầu) nhằm giữ lại một phần ký ức lịch sử đã qua.

2. Quan điểm cải tạo (tôn tạo): Dựng lại những nhịp cầu đã mất nhằm thiết lập lại hình dáng ban đầu của cầu. Nâng cầu lên 3m và mở rộng 15m hai bên thành cầu để tăng hiệu quả sử dụng.

3. Quan điểm khai thác: Khai thác yếu tố du lịch và cải thiện môi trường dân sinh; xây dựng cây cầu trở thành bảo tàng lịch sử cận đại, khu vườn treo và phố nghề nghệ thuật.

4. Quan điểm phát triển: Phát triển cây cầu trở thành một trục văn hóa lịch sử, trở thành một điểm nhấn trong cấu trúc không gian đô thị và là một công trình mang tính biểu tượng của thủ đô.

- Giữ nguyên 9 nhịp cầu nguyên thủy và cải tạo theo phương pháp cũ đinh tán ri-vê để triển lãm 2 đầu tàu hơi nước anh hùng, những toa xe tàu cũ thành các quán café và nhà hàng, được đặt trên một nền kính trong veo để thấy được tất cả mố trụ cầu cũ, đường ray xe lửa cũ cũng như sông Hồng chảy bên dưới.

- Đúc mới 10 nhịp cầu đã bị phá bởi chiến tranh để hoàn chỉnh cây cầu về thiết kế nguyên bản năm 1902. Trên 10 nhịp cầu mới sẽ tổ chức 1 cuộc thi Quốc tế về ý tưởng kiến trúc để thực hiện một Bảo tàng Ký ức Cầu Long Biên là Ký ức của cả thế kỷ XX mà trong đó, Việt Nam đã thay đổi cục diện của thế giới qua 3 cuộc kháng chiến thần thánh: Chấm dứt chế độ thực dân Pháp, chấm dứt chiến tranh bành trướng của Đế quốc Mỹ và chấm dứt cuộc xâm lược từ phương Bắc. Bảo tàng này đề xuất được thực hiện bằng kính dựa trên khung thép của cầu Long Biên nguyên thủy và dùng năng lượng Xanh từ mặt trời, từ gió và dòng sông.

Cầu Long Biên sẽ trở thành một Cây cầu Bảo tàng và Giao thông Không khói (đi bộ, xe đạp, xe điện hoặc tàu điện nhỏ).

Để hiện thực hóa dự án này, kinh phí sẽ không quá 2.500 tỷ đồng và đang được triển khai để sử dụng nguồn vốn ODA Chính phủ Pháp hoặc từ Tổ hợp Đầu tư Pháp – Việt; hoàn toàn không sử dụng ngân sách nhà nước. Thời gian thực hiện tối đa là 3 năm và có thể bắt đầu cải tạo ngay cả khi tàu hỏa và xe máy chưa được chuyển sang cầu khác.

Dự án Bảo tàng Ký ức cầu Long Biên sẽ là điểm đến của Du lịch Thế giới. Dự án sẽ tạo ra hàng trăm gói dịch vụ và hàng ngàn công ăn việc làm cho người dân thủ đô Hà Nội và mang hình ảnh Việt Nam – một dân tộc anh hùng ra hội nhập với thế giới.

Cầu Long Biên đã xuống cấp trầm trọng ở mức báo động từ sau năm 2010, có nguy cơ sập xuống bất cứ lúc nào. Việc cải tạo là đương nhiên và cấp bách. Kinh phí cũng như công nghệ đã sẵn sàng để tránh sự sụp đổ gây tai nạn lớn trên sông Hồng.

3 phương án đưa ra của Bộ GTVT sử dụng hình ảnh của dự án “Bảo tồn, Cải tạo, Phát triển Cầu Long Biên và khu vực liên quan, trung tâm thủ đô Hà Nội” đều đi ngược với ý tưởng bảo tồn của Dự án Bảo tồn 9 nhịp cầu phải ở nguyên trên cầu, không thể di dời xuống bãi giữa.

Bảo tồn không có nghĩa là xây mới, nhái lại hình dáng cũ.

Bảo tồn không có nghĩa là chắp vá hình dáng và công năng, nửa cũ nửa mới.

- Xin cảm ơn Kiến trúc sư!

---------------------------------------------

Theo Giáo dục Việt Nam 20/2/2014